Tijdens een vergadering van de FDA’s Pheripheral and Central Nervous System Drugs Advisory Committee (PCNSDAC) op donderdag 29 september 2022, is het middel AMX0035 van farmaceut Amylyx goedgekeurd onder de naam RELYVRIO. Dat betekent dat het middel voor Amerikaanse staatsburgers beschikbaar is op de markt. Wat houdt deze goedkeuring in en wat betekent het voor patiënten hier in Nederland?

Het middel wordt in Europa en Amerika nog onderzocht in een fase 3-studie genaamd Phoenix, zo ook in Nederland bij het ALS Centrum. Deze studie is nodig omdat het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA), de resultaten uit een eerder afgeronde fase 2-studie onvoldoende vindt om al tot registratie over te gaan. Een uitgebreide fase 3-studie is nodig om meer bewijs te hebben van een positief effect en daarmee of het middel toegelaten kan worden op de Europese markt. De FDA wijkt af van het ‘normale’ proces en heeft haar beslissing wel genomen op basis van resultaten uit de eerder afgeronde fase 2-studie.

Verschil fase 2 en fase 3-studie

Een fase 2 en een fase 3-studie verschillen van elkaar in het aantal deelnemers in de studie en de duur van behandeling. Hoe meer deelnemers en hoe langer de behandeling, hoe beter men iets kan zeggen over de werking en veiligheid van het middel. In het verleden is vaker gebleken dat resultaten uit een fase 2-studie niet bevestigd konden worden in een fase 3-studie. De resultaten uit de fase 2-studie bleken dus ‘fout positief’ te zijn. Doorgaans maken de FDA en de EMA beslissingen op basis van de resultaten uit een fase 3-studie. Amylyx zelf heeft bij de FDA en EMA het verzoek ingediend om op basis van resultaten uit de fase 2-studie een besluit te nemen over vroegtijdige toelating van het middel tot de Amerikaanse markt. Dit besluit was door de FDA eerder dit jaar uitgesteld, en is nu tijdens de vergadering in september alsnog goedgekeurd. Eenzelfde verzoek tot vroegtijdige toelating op de Europese markt is momenteel nog onder behandeling bij de EMA. AMX0035 kan pas worden toegelaten tot de Europese markt als de EMA een positief oordeel geeft.

Wat betekent dit voor Nederlandse mensen met ALS?

Veel mensen met ALS zullen zich afvragen of zij via de Amerikaanse markt ook toegang kunnen krijgen tot het middel. Enkel via een behandelend arts in Amerika kan AMX0035 voorgeschreven worden. Belangrijke overwegingen daarbij zijn de bijkomende onkosten en vergoeding door de zorgverzekeraar. In landen waar AMX0035 momenteel niet is goedgekeurd, kunnen artsen het middel niet voorschrijven en zal behandeling met AMX0035 doorgaans niet vergoed worden.

De Phoenix trail in Europa

Om ervoor te zorgen dat het middel AMX0035 van Amylyx – in geval van een positieve beoordeling door de EMA – ook in Nederland en de rest van Europa beschikbaar komt, zijn de resultaten uit de lopende fase 3-studie hard nodig. Dit is ook belangrijk om te zorgen dat het middel vergoed wordt door de zorgverzekeraars.
In de Phoenix studie wordt uitgebreid onderzoek gedaan of het middel het afsterven van de zenuwcellen remt. In de trial is er 60% kans voor deelnemers om AMX0035 te krijgen en 40% kans op de placebo (nepmedicijn). Nadat een deelnemer de eerste studieperiode heeft afgerond (48 weken), begint de open-label fase. Dat betekent dat elke deelnemer – ongeacht of hij of zij het placebo of het middel toegediend heeft gekregen – toegang krijgt tot AMX0035. Voor patiënten in Nederland is dit momenteel de enige route om zonder bijkomende kosten behandeld tot worden met AMX0035 zolang de EMA nog geen positief oordeel heeft gevijld.

Meer informatie over de opzet van de Phoenix trial en hoe u kunt deelnemen, kunt u teruglezen op onze website.

Hoe werkt AMX0035?

AMX0035 (RELYVRIO) is een combinatie van twee middelen: Natriumfenylbutyraat en taurursodiol (TUDCA) en wordt oraal toegediend door het middel op te lossen in een glas water. De werkzame stoffen in AMX0035 versterken elkaars invloed op de energiefabriekjes van het lichaam, de mitochondriën, en verlagen de zuurstofschade in cellen. Dit zijn belangrijke aanknopingspunten die een rol spelen bij de ziekmakende processen bij ALS. Door hierop in te grijpen, probeert AMX0035 het verlies van motorische zenuwen te verminderen en waardoor men meer functie behoudt.

De beschikbare resultaten uit de fase 2-studie laten zien dat er een mogelijk ziekte vertragend effect te zien is bij in deelnemers. Dit vertragende effect is gemeten met de ALSFRS-R, maar kwam niet naar voren bij het meten van andere uitkomsten zoals spierkracht of longfunctie. Daarnaast was het aantal deelnemers in de fase 2-studie nog beperkt en kunnen de resultaten uit die studie ook berusten op toeval. Hierdoor blijft de data van de fase 2 controversieel en is de lopende fase 3-studie nodig. In deze fase 3-studie wordt gekeken of de eerder gemeten effecten echt aan het middel toe te schrijven zijn en wordt de veiligheid van AMX0035 op de lange termijn bepaald.

Reactie van het ALS Centrum

Wij begrijpen heel goed dat het voor mensen met ALS verwarrend is dat een bepaald middel in de VS wel beschikbaar is, maar in Europa niet. AMX0035 wordt door mensen gezien als een hoopvol middel, maar om iets over de werking van het middel te zeggen, moeten we de resultaten uit de fase 3 studie afwachten. Pas met resultaten van meer deelnemers kunnen we goede conclusies trekken over de werkzaamheid. Wij vragen dan ook om te blijven deelnemen aan de studie als dat mogelijk is. Dat is op dit moment de enige route om ervoor te zorgen dat het middel – als het positief beoordeeld wordt – ook bij ons in Nederland op de markt komt en vergoed wordt door de ziektekostenverzekering. Daarnaast zorgt de toekomstige open-label fase ervoor dat na deelname aan de trial, deelnemers snel toegang krijgen tot het werkzame middel.

Het ALS Centrum zal zich onverminderd blijven inzetten om zo snel mogelijk effectieve therapie voor alle mensen die lijden aan deze verwoestende ziekte te kunnen aanbieden. Het versnellen van dit hele proces, van het uitvoeren van goede studies tot goedkeuring van de EMA, is onze prioriteit.