Speeksel

Het doorslikken van het in de mond aanwezige speeksel is een automatisme voor de meeste mensen. Dit gebeurt spontaan en hier wordt niet bij nagedacht. Maar mensen met ALS hebben vaak moeite met slikken. Hierdoor wordt het speeksel onvoldoende doorgeslikt, hoopt het zich op in de mond en loopt het uiteindelijk uit de mond.

Typische klachten bij het onvoldoende doorslikken van speeksel zijn: veelvuldig afvegen van de mond, natte mondhoeken, speekselverlies uit de mond, speeksel dat wegzakt in de keel en een borrelige stem veroorzaakt, verslikken in speeksel en een nat hoofdkussen.

Behandelen van speekselverlies

Speekselverlies is een hardnekkig probleem waarbij het vinden van een goed evenwicht tussen te vochtig en te droog lastig te bereiken is. Over het algemeen wordt er onder begeleiding van een logopedist van het ALS-behandelteam begonnen met houdingsaanpassingen en strategieën om te zorgen dat het speeksel beter wordt beheerst.

Als strategieën niet meer voldoende zijn, zijn er mogelijkheden voor medicamenteuze behandelingen. Vaak wordt hiervoor glycopyrronium of amitriptyline voorgeschreven. Daarvoor kan men bij de revalidatiearts of huisarts terecht. Als alternatief wordt ook scopolamine voorgeschreven, waarbij een verminderde speekselproductie/droge mond een bijwerking is.

Als dit onvoldoende werkt is er een mogelijkheid om via bestraling of Botuline Toxine A-injecties de werking van de speekselklieren gedeeltelijk of geheel stop te zetten. De speekselremming kan als nadeel hebben dat de mond te droog wordt, wat het slikken moeilijker maakt. Soms is het nodig om speeksel weg te zuigen uit de mond. Dan kan via de verzekering een afzuigapparaat aangevraagd worden.

Voor een volledig overzicht van de behandelmogelijkheden verwijzen we u naar: Behandelmogelijkheden bij speekselverlies droge mond en slijmvorming

Speeksel en voeding

Tijdens het eten wordt er meer speeksel geproduceerd. De meeste mensen met ALS hebben geen klachten van speekselverlies tijdens het eten, omdat de slikfrequentie dan voldoende is.

Door zure producten (zoals citrusvruchten) en scherpe kruiden en specerijen worden de speekselklieren nog sterker geactiveerd. Sommige mensen met speekselverlies merken verbetering als zij deze producten vermijden. Deze adviezen lossen het probleem van speekselverlies niet volledig op.

Tips bij speekselverlies:

• Vermijd zure dranken als grapefruitsap, sinaasappelsap, citroensap.
• Vermijd zure voedingsmiddelen zoals vruchtenpuree.
• Voeg aan zure voedingsmiddelen een scheutje ongeklopte room toe.
• Vermijd prikkelende stoffen en scherpe kruiden en specerijen in uw voeding.

Overleg met de logopedist en/of diëtist van het ALS-behandelteam om tot een advies op maat te komen.