Stamceltherapie: de visie van ALS Centrum Nederland
Samenvatting van het artikel
- Op basis van proefdieronderzoek zijn er aanwijzingen dat stamcellen een ondersteunend en beschermend effect zouden kunnen hebben op nog aanwezige zenuwcellen.
- Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie een bijdrage zou kunnen leveren aan de behandeling van ALS.
- Voordat stamceltherapie een realistische therapeutische optie is, zullen meer studies moeten worden gedaan naar de veiligheid, dosering, methode van toediening en het uiteindelijke effect van stamceltherapie.
- In onder andere China wordt stamceltherapie commercieel aangeboden voor diverse aandoeningen, waaronder ALS. Deze commerciële stamceltherapieën zijn niet onderbouwd en zijn niet zonder risico.
Stamceltherapie is een veelbelovende therapie binnen de geneeskunde. Ook op het gebied van neurodegeneratieve ziekten zoals ALS wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om stamcellen in te zetten als behandeling. Tot op heden is er echter geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie kan leiden tot verbetering bij mensen met ALS.
Toekomstige mogelijkheden
We hopen dat stamceltherapie in de toekomst een gunstige bijdrage aan het ziekteproces bij ALS zal kunnen leveren. Op basis van proefdieronderzoek zijn er aanwijzingen dat stamcellen een ondersteunend en beschermend effect zouden kunnen hebben op nog aanwezige zenuwcellen. Dit zou kunnen door het aanmaken van ondersteunende factoren dan wel door een ontstekingsremmend effect. Stamcellen kunnen geen nieuwe motorische zenuwcellen in het lichaam aanmaken terwijl oude zenuwcellen zijn afgestorven.
"We hopen dat stamceltherapie in de toekomst een effectieve therapie zal zijn."
Stamceltherapie
Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie een bijdrage zou kunnen leveren aan de behandeling van ALS. Zowel wetenschappers als neurologen zijn ervan overtuigd dat er nog veel onderzoek zal moeten worden verricht voordat we mensen met ALS kunnen behandelen met stamceltherapie.
Voordat stamceltherapie een realistische therapeutische optie is, zullen meer studies moeten worden gedaan naar de veiligheid, dosering, methode van toediening en het uiteindelijke effect van stamceltherapie. Er is geen enkel bewijs dat stamceltherapie, zoals deze commercieel wordt aangeboden door diverse centra wereldwijd, leidt tot klinische verbetering bij mensen met ALS.
Wat is een stamcel?
Een stamcel is een cel die in staat is om zich in een andere soort cel te ontwikkelen (differentiëren). Zo kan een stamcel zich bijvoorbeeld ontwikkelen tot een huidcel, een rood bloedlichaampje of een zenuwcel. Het doel van stamceltherapie is om zieke of beschadigde weefsels en organen te ondersteunen en te herstellen. Met name bij sommige soorten kanker wordt stamceltherapie ingezet.
Onderzoek
Er wordt onderzoek gedaan met autologe stamcellen (stamcellen van de patiënt zelf). Er zijn door verschillende onderzoeksgroepen meerdere typen stamcellen gebruikt in experimenten. Het is nog onduidelijk welke stamceltype het meest effectief zou kunnen zijn, zoals mesenchymale stamcellen uit het beenmerg of neuronale stamcellen. Een combinatie van verschillende typen stamcellen zou eveneens mogelijk zijn.
Conclusie over autologe stamcellen
Voorlopig is stamceltherapie met autologe stamcellen (stamcellen van de patiënt zelf) bij mensen met ALS alleen mogelijk in onderzoeksverband. Op basis van de eerste onderzoeksresultaten lijkt het een veilige behandelingsmogelijkheid te kunnen worden. De werkzaamheid van deze stamceltherapie bij ALS moet echter nog onderzocht worden. Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie ALS kan afremmen of voor verbetering kan zorgen.
Commercieel aangeboden stamceltherapie wordt afgeraden
In onder andere China wordt stamceltherapie commercieel aangeboden voor diverse aandoeningen, waaronder ALS. Deze commerciële stamceltherapieën zijn niet onderbouwd en zijn niet zonder risico. Bij deze behandeling wordt gebruikgemaakt van cellen verkregen uit menselijke embryo’s die in een relatief vergevorderd stadium zijn. Deze cellen worden vervolgens via een operatie van de schedel (boorgaten) ingebracht bij de hersenen. Helaas is deze commercieel aangeboden stamceltherapie niet volgens de geldende internationale richtlijnen onderzocht in een goed gedocumenteerd vergelijkend onderzoek.
Het is ondenkbaar dat in Europa of de Verenigde Staten een medicijn of behandeling op die manier op de markt zou komen. Er zijn gedegen, inzichtelijke gegevens nodig om deze therapie op waarde te kunnen schatten. Het standpunt van ALS Centrum Nederland is gelijk aan die van ALS Liga België, de Britse MND Association, het Europese netwerk van ALS-centra ENCALS en van de meerderheid van medische collega’s. Allen vinden dat de werkzaamheid en de onderbouwing van deze (dure) therapie volstrekt onduidelijk is en dat de therapie soms leidt tot (ernstige) bijwerkingen, zoals hersenvliesontstekingen. Het ALS Centrum Nederland ontraadt mensen met ALS daarom ten sterkste deze commercieel aangeboden stamceltherapieën.
Experimentele therapieën met dierlijke stamcellen
Er worden ook experimentele therapieën met dierlijke stamcellen aangeboden door commerciële organisaties. Dit gebeurt zonder enige wetenschappelijke onderbouwing of bewijs en het is onduidelijk of dit veilig is. Het ALS Centrum ontraadt mensen met ALS daarom ten sterkste deze experimentele stamceltherapieën.
Meer informatie
Lees ook de informatie van de Britse MND/ALS Association over stamceltherapie.
Heeft u feedback op dit artikel? Laat het ons weten!
-
Kennisbank
Deelnemen aan geneesmiddelenonderzoek
3 mei 2023OnderzoekIn het ALS Centrum lopen verschillende geneesmiddelenonderzoeken (medicijnonderzoek) voor ALS. Deze onderzoeken worden ook wel klinische studies of...
-
Kennisbank
Acupunctuur bij ALS, PSMA of PLS: visie van het ALS Centrum
9 februari 2023Visie van ALS CentrumAcupunctuur is een traditionele Chinese geneeswijze. Hierbij worden naalden op bepaalde punten in de huid geplaatst. Er zijn...
-
Kennisbank
Antioxidanten bij ALS, PSMA en PLS: visie ALS Centrum Nederland
2 maart 2023Visie van ALS CentrumMedicijnen en supplementenVeel mensen met ALS, PSMA en PLS gebruiken antioxidanten als voedingssupplement in de vorm van vitaminepillen. Het ALS...
-
Kennisbank
Creatine bij ALS: visie van het ALS Centrum Nederland
23 maart 2023Visie van ALS CentrumMedicijnen en supplementenMensen met ALS vragen zich regelmatig af of het innemen van creatine als voedingssupplement een goede werking heeft...
-
Kennisbank
Prime C: de visie van ALS Centrum Nederland
23 oktober 2023Visie van ALS CentrumMedicijnen en supplementenDe Israëlische farmaceut Neurosense Therapeutics onderzoekt momenteel een nieuw middel tegen ALS: Prime C. Het middel is tot...
-
Kennisbank
CuATSM: de visie van ALS Centrum Nederland
23 maart 2023Visie van ALS CentrumMedicijnen en supplementenEen zeer beperkte groep van mensen met ALS in Amerika en Australië kan baat hebben bij het slikken...
-
Kennisbank
Ropinirol (hydrochloride): visie van ALS Centrum Nederland
9 oktober 2023Visie van ALS CentrumMedicijnen en supplementenRopinirol is een medicijn dat wordt gebruikt voor de behandeling van de ziekte van Parkinson. Het middel gedraagt...