Samenvatting van het artikel

  • Op basis van proefdieronderzoek zijn er aanwijzingen dat stamcellen een ondersteunend en beschermend effect zouden kunnen hebben op nog aanwezige zenuwcellen.
  • Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie een bijdrage zou kunnen leveren aan de behandeling van ALS.
  • Voordat stamceltherapie een realistische therapeutische optie is, zullen meer studies moeten worden gedaan naar de veiligheid, dosering, methode van toediening en het uiteindelijke effect van stamceltherapie.
  • In onder andere China wordt stamceltherapie commercieel aangeboden voor diverse aandoeningen, waaronder ALS. Deze commerciële stamceltherapieën zijn niet onderbouwd en zijn niet zonder risico.

Stamceltherapie is een veelbelovende therapie binnen de geneeskunde. Ook op het gebied van neurodegeneratieve ziekten zoals ALS wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om stamcellen in te zetten als behandeling. Tot op heden is er echter geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie kan leiden tot verbetering bij mensen met ALS.

Toekomstige mogelijkheden

We hopen dat stamceltherapie in de toekomst een gunstige bijdrage aan het ziekteproces bij ALS zal kunnen leveren. Op basis van proefdieronderzoek zijn er aanwijzingen dat stamcellen een ondersteunend en beschermend effect zouden kunnen hebben op nog aanwezige zenuwcellen. Dit zou kunnen door het aanmaken van ondersteunende factoren dan wel door een ontstekingsremmend effect. Stamcellen kunnen geen nieuwe motorische zenuwcellen in het lichaam aanmaken terwijl oude zenuwcellen zijn afgestorven.

"We hopen dat stamceltherapie in de toekomst een effectieve therapie zal zijn."

Stamceltherapie

Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie een bijdrage zou kunnen leveren aan de behandeling van ALS. Zowel wetenschappers als neurologen zijn ervan overtuigd dat er nog veel onderzoek zal moeten worden verricht voordat we mensen met ALS kunnen behandelen met stamceltherapie.

Voordat stamceltherapie een realistische therapeutische optie is, zullen meer studies moeten worden gedaan naar de veiligheid, dosering, methode van toediening en het uiteindelijke effect van stamceltherapie. Er is geen enkel bewijs dat stamceltherapie, zoals deze commercieel wordt aangeboden door diverse centra wereldwijd, leidt tot klinische verbetering bij mensen met ALS.

Wat is een stamcel?

Een stamcel is een cel die in staat is om zich in een andere soort cel te ontwikkelen (differentiëren). Zo kan een stamcel zich bijvoorbeeld ontwikkelen tot een huidcel, een rood bloedlichaampje of een zenuwcel. Het doel van stamceltherapie is om zieke of beschadigde weefsels en organen te ondersteunen en te herstellen. Met name bij sommige soorten kanker wordt stamceltherapie ingezet.

Onderzoek

Er wordt onderzoek gedaan met autologe stamcellen (stamcellen van de patiënt zelf). Er zijn door verschillende onderzoeksgroepen meerdere typen stamcellen gebruikt in experimenten. Het is nog onduidelijk welke stamceltype het meest effectief zou kunnen zijn, zoals mesenchymale stamcellen uit het beenmerg of neuronale stamcellen. Een combinatie van verschillende typen stamcellen zou eveneens mogelijk zijn.

Conclusie over autologe stamcellen

Voorlopig is stamceltherapie met autologe stamcellen (stamcellen van de patiënt zelf) bij mensen met ALS alleen mogelijk in onderzoeksverband. Op basis van de eerste onderzoeksresultaten lijkt het een veilige behandelingsmogelijkheid te kunnen worden. De werkzaamheid van deze stamceltherapie bij ALS moet echter nog onderzocht worden. Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs dat stamceltherapie ALS kan afremmen of voor verbetering kan zorgen.

Commercieel aangeboden stamceltherapie wordt afgeraden

In onder andere China wordt stamceltherapie commercieel aangeboden voor diverse aandoeningen, waaronder ALS. Deze commerciële stamceltherapieën zijn niet onderbouwd en zijn niet zonder risico. Bij deze behandeling wordt gebruikgemaakt van cellen verkregen uit menselijke embryo’s die in een relatief vergevorderd stadium zijn. Deze cellen worden vervolgens via een operatie van de schedel (boorgaten) ingebracht bij de hersenen. Helaas is deze commercieel aangeboden stamceltherapie niet volgens de geldende internationale richtlijnen onderzocht in een goed gedocumenteerd vergelijkend onderzoek.

Het is ondenkbaar dat in Europa of de Verenigde Staten een medicijn of behandeling op die manier op de markt zou komen. Er zijn gedegen, inzichtelijke gegevens nodig om deze therapie op waarde te kunnen schatten. Het standpunt van ALS Centrum Nederland is gelijk aan die van ALS Liga België, de Britse MND Association, het Europese netwerk van ALS-centra ENCALS en van de meerderheid van medische collega’s. Allen vinden dat de werkzaamheid en de onderbouwing van deze (dure) therapie volstrekt onduidelijk is en dat de therapie soms leidt tot (ernstige) bijwerkingen, zoals hersenvliesontstekingen. Het ALS Centrum Nederland ontraadt mensen met ALS daarom ten sterkste deze commercieel aangeboden stamceltherapieën.

Experimentele therapieën met dierlijke stamcellen

Er worden ook experimentele therapieën met dierlijke stamcellen aangeboden door commerciële organisaties. Dit gebeurt zonder enige wetenschappelijke onderbouwing of bewijs en het is onduidelijk of dit veilig is. Het ALS Centrum ontraadt mensen met ALS daarom ten sterkste deze experimentele stamceltherapieën.

Meer informatie

Lees ook de informatie van de Britse MND/ALS Association over stamceltherapie.

Heeft u feedback op dit artikel? Laat het ons weten!

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.