Samenvatting van het artikel

  • Spasticiteit is een verhoogde spierspanning die het verlengen van de spier bemoeilijkt.
  • De aantasting van de motorische neuronen door ALS en PLS ontregelt de samenwerking tussen de centrale en de perifere motorische neuronen. Deze samenwerking bestaat voor een belangrijk deel uit het versterken en verzwakken van elkaars signalen. Als gevolg hiervan kunnen motorische zenuwen de spieren te veel en te lang laten aanspannen.

Mensen met ALS of PLS kunnen last hebben van spasticiteit. Spasticiteit is een verhoogde spierspanning die het verlengen van de spier bemoeilijkt. Sneller bewegen verhoogt de spasticiteit. De spastische spier kan ook in rust een verhoogde spanning hebben. Het is belangrijk spastische spieren op lengte te houden.

Spasticiteit in de ledematen kan de oorzaak zijn van veel ongemak. Het functioneren wordt vaak negatief beïnvloed door pijn, beperkte mobiliteit van gewrichten, problemen bij houdingsveranderingen of problemen bij de verzorging. In de loop van de ziekte neemt de spasticiteit soms af door toename van de ‘slappe verlamming’.

Oorzaak

De aantasting van de motorische neuronen door ALS en PLS ontregelt de samenwerking tussen de centrale en de perifere motorische neuronen. Deze samenwerking bestaat voor een belangrijk deel uit het versterken en verzwakken van elkaars signalen. Als gevolg hiervan kunnen motorische zenuwen de spieren te veel en te lang laten aanspannen.

Lengteveranderingen en weerstandsveranderingen van een spier worden door sensorische neuronen doorgegeven aan het centrale zenuwstelsel (ruggenmerg en hersenen). Plotselinge verlenging wordt gevolgd door een plotselinge aanspanning, bijvoorbeeld bij een kniereflextest. Deze reflexen zijn bedoeld om de stand van de gewrichten en daarmee de houding en/of beweging te handhaven bij invloeden van buitenaf. Als de reflex ontremd is, kan de spier bij een gewone beweging al te veel aanspannen.

Behandeling

Het volgende schema is een leidraad voor de keuze van behandeling:

Behandeladviezen:

  • Fysiotherapie en ergotherapie: voorlichting aan patiënt en verzorgenden en het geven van spierrekoefeningen; houdingsadviezen ter verlichting; rustspalken om contractuurvorming en verkorting van spieren te voorkomen; hydrotherapie en cryotherapie ter verlichting.
  • Medicamenteuze behandeling: baclofentizanidine en dantroleen. Een mogelijke bijwerking van deze medicijnen is spierzwakte. Bij het starten met dit medicijn moet hierop gelet worden.
  • Regionale behandeling: bij ernstige spasticiteit met onvoldoende reactie op medicijnen is er een indicatie voor intrathecale (in het ruggenmerg) behandeling met baclofen.
  • Lokale behandeling: soms is er een indicatie voor lokale behandeling met botuline of fenol, bijvoorbeeld bij het ontstaan van spitsvoeten. Spitsvoeten kunnen problemen opleveren bij de transfers en gepaard gaan met drukplekken en pijnklachten rond de enkels.

Heeft u feedback op dit artikel? Laat het ons weten!

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.